កញ្ញា វុធ សុភ័ក្រណា ប្រធានវិទ្យាស្ថានគរុកោសល្យភាសាចិនក្នុងតំបន់នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានរៀបចំ កម្មវិធីពិព័រណ៍ស្ថាបត្យកម្មកម្ពុជា-ចិន ក្រោមប្រធានបទ “ទីក្រុង និងជនបទ៖ ភាពរស់រវើកនៃបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ស្ថាបត្យកម្មកម្ពុជា-ចិន”
នៅព្រឹកថ្ងៃទី០៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ វិទ្យាស្ថានគរុកោសល្យភាសាចិនក្នុងតំបន់នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានរៀបចំ កម្មវិធីពិព័រណ៌ «ទីក្រុង និងជនបទ-ភាពរស់រវើកនៃបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ស្ថាប-ត្យកម្មកម្ពុជា-ចិន » នៅឯរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា គឺដើម្បីបង្ហាញដើម្បីពង្រីក និងពង្រឹងទំនាក់ទំនង និងការផ្លាស់ប្តូរការអប់រំ វប្បធម៌ អរិយធម៌ រវាងប្រទេសយើងទាំងពីរ (កម្ពុជា និង ចិន) ។
កញ្ញា វុធ សុភ័ក្រណា ប្រធានវិទ្យាស្ថានគរុកោសល្យភាសាចិនក្នុងតំបន់នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានលើកឡើងថា៖ (ក្នុងឆ្នាំ២០២៤ នេះគឺជាឆ្នាំមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន ហើយក៏ជាឆ្នាំផ្លាស់ប្តូរប្រជាជន និងប្រជាជន។ ចាប់តាំងពីវិទ្យាស្ថានគរុកោសល្យភាសាចិនក្នុងតំបន់នៃរាជបណ្ឌិត្យ- សភាកម្ពុជា បានបង្កើតមក យើងតែងតែប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការផ្តល់ ឱ្យសិស្ស-និស្សិត នូវការអប់រំភាសាចិន ដែលមាន គុណភាពខ្ពស់ ខណៈពេលដែលការជំរុញយ៉ាងសកម្ម នូវការផ្លាស់ប្តូរ ភាសា វប្បធម៌ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាង ប្រទសយើង ទាំងពីរ កម្ពុជា-ចិន។ វិទ្យាស្ថានយើង មិនត្រឹមតែផ្តល់ឱ្យសិស្សនូវ វគ្គសិក្សា ភាសាចិនជាប្រព័ន្ធប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបណ្តុះ ទេពកោសល្យចិន ជាមួយនឹង ចក្ខុវិស័យសកល និងជំនាញ ទំនាក់ទំនងឆ្លង វប្បធម៌តាមរយៈ សកម្មភាពវប្បធម៌ផ្សេងៗ ការផ្លាស់ប្តូរការសិក្សា និង កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ។ ព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃនេះមិនត្រឹមតែ បង្ហាញពីភាពទាក់ទាញពិសេស នៃសិល្បៈ ស្ថាបត្យកម្មប្រទេសយើងទាំងពីរ កម្ពុជា និងចិន ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំង ផ្តល់ឱកាសឱ្យ សិស្សានុសិស្ស នូវវេទិកាសិក្សាឆ្លងវប្បធម៌ដ៏មានតម្លៃផងដែរ។ តាមរយៈសកម្មភាព បែបនេះ យើងសង្ឃឹម ថា សិស្សានុសិស្ស នឹងទទួល បានការយល់ដឹងអំពីភាពស្រស់ស្អាតនៃស្ថាបត្យកម្មចិន រីកចម្រើន តាមរយៈអន្តរកម្ម ហើយបន្ទាប់មកក្លាយ ជាស្ពានតភ្ជាប់ សម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរមិត្តភាពនៃប្រទេសទាំងពីរកម្ពុជា ចិន។ វិទ្យាស្ថាននឹងនៅតែបន្តទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធិជាមួយដៃគូ និងមិត្តិភក្តិទាំងអស់ ក្នុងន័យខិតខំក្នុងការសហការការងារ រួមគ្នាក្នុងការជម្រុញការអភិវឌ្ឍវិស័យ អប់រំភាសាចិននៅកម្ពុជាឈានទៅមុខបន្តទៀត ជាចុងក្រោយរួមចំណែកជាផ្នែកមួយក្នុងការអនុវត្តចីរភាពនៃទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន។)
នេះជាកិច្ចទំនាក់ទំនងដ៏ស្អិតរមួតរវាងទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន លោក សរ រិទ្ធី ប្រធានសមាគមសមាគម
ប្រតិបត្តិការដើម្បីជំរុញការអប់រំ កម្ពុជា អាស៊ាន ចិន បានលើកឡើងថា៖
(ស្ថាបត្យកម្ម គឺជាសិល្បៈក្នុងសាងសង់ប្រកបដោយការតុបតែង តាមក្បួនខ្នាតត្រឹមត្រូវ តួយ៉ាងស្ថាបត្យកម្មខ្មែរមុនសម័យអង្គ សម័យអង្គរ និងក្រោយសម័យអង្គរ គឺមានភាពលេចធ្លោល្អវិចិត្រ ល្បីល្បាញពាសពេញសាកលលោក។ រាល់ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ សុទ្ធតែមានសិល្បៈ និងទស្សវិជ្ជាបង្កប់នៅខាងក្នុង គឺសំដៅទៅលើការសាងសង់ផ្សេងៗ ដោយជំនាញ ហត្ថកម្ម គ្រប់បែបយ៉ាង ដែលមានសោភ័ណ ប្រកបដោយសិល្ប៍ ពោលគឺធ្វើឱ្យមនុស្សពេញចិត្ត គាប់
អារម្មណ៍ មានភាពរស់រវើក ឱ្យអ្នកទស្សនា ចង់មើល ចង់ឃើញ និងចង់ស្វែងយល់អំពីអត្ថរស អត្ថន័យ ។
រីឯរចនាបទ គឺសំដៅទៅលើការបញ្ចេញគំនិតផ្ទាល់ខ្លួន ការតុបតែងច្នៃប្រតិដ្ឋទៅតាមគោលគំនិតរបស់ព្រះមហាក្សត្រ ឬថ្នាក់ដឹកនាំ ឬស្ថាបត្យករខ្លួនឯង នៅក្នុងសម័យបុរាណគេបានចែករចនាបថ ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា ដែលមានរហូតដល់ទី១៣រចនាបថ ក្នុងរចនាបទនីមួយៗ មានកសាង និងមានលក្ខណៈពិសេសៗខុសគ្នា ទៅតាម
សម័យកាលនីមួយៗ។
ស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ គឺមានការវិវត្តរីកចម្រើន ឥតឈប់ឈរ ពីសម័យមួយទៅសម័យមួយ ហើយកាន់តែលូតលាស់ជាលំដាប់ ត្រង់នេះបង្ហាញថា ស្ថាបត្យករខ្មែរ គឺពិតជាមានទេពកោសល្យខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត ដោយក្រៅពីការផ្សែរផ្សំធ្វើសំយោគពីសិល្បៈបរទេស និងសិល្បៈខ្មែរជំនាន់មុនៗ ស្ថាបត្យករខ្មែរបានបង្កើតចេញនូវសិល្បៈថ្មីមួយទៀត
ដែលមានទំរង់ជាសិល្បៈខ្មែរស្របតាមទស្សនៈខ្មែរសុទ្ធសាធ។
លោកបានបន្តទៀតថា៖ (ក្នុងនាមសមាគមសហប្រតិបត្តិការដើម្បីជំរុញការអប់រំកម្ពុជាអាស៊ានចិន និងក្នុងនាមរូបខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំសូមគាំទ្រទាំងស្រុង ចំពោះការរៀបចំឱ្យមាន ពិព័រណ៍ស្ថាបត្យកម្មកម្ពុជា-ចិន ឆ្នាំ២០២៤ នេះឡើង និងសូមលើកទឹកចិត្តឱ្យមានកម្មវិធីបែបនេះ និងកម្មវិធីផ្សេងៗទៀតដែលប្រយោជន៍ចំពោះប្រជាជាតិទាំងពីកម្ពុជាចិន ជាបន្តទៀត។)
នៅក្នុងកម្មវិធីពិព័រណ៌ «ទីក្រុង និងជនបទ-ភាពរស់រវើកនៃបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ស្ថាប-ត្យកម្មកម្ពុជា-ចិន » ឯកឧត្តម សូត្រ សំណាង អគ្គលេខាធិការរងរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានលើកឡើងថា៖
(នៅក្នុងឆ្នាំនេះផងដែរថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា ចិនបានរឹតចំណងមិត្តភាព និងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយគ្នាលើគ្រប់វិស័យជាពិសេសលើវិស័យកសិកម្ម ពាណិជ្ជកម្ម អប់រំ និងវប្បធម៌ជាដើម បណ្តាលឱ្យកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ”ឆកោណត្បូងពេជ្រ”កម្ពុជា ចិនបានកំពុងតែបន្ថែមនូវខ្លឹមសារថ្មីៗជាបន្តបន្ទាប់ ហើយកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទាំងអស់កាន់តែពេញលេញ និងមានប្រសិទ្ធិភាព។
ក្នុងទិដ្ឋភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌ ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន បានស្ថិតក្នុងកម្រិតមួយខ្ពស់ដែលមិនធ្លាប់មានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។ ថ្វីបើពេលនេះ ទំនាក់ទំនងការទូតកម្ពុជា-ចិនមានត្រឹម៦៦ឆ្នាំ ក៏ពិតមែន ក៏ប៉ុន្តែ ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសយើងទាំងពីរ បានមានទំនាក់ទំនងជាមួយគ្នាជាប្រវត្តិសាស្ត្ររាប់សតវត្សរ៍មកហើយ។ ក្នុងទិដ្ឋភាពភូមិសាស្ត្រ ប្រទេសយើងទាំងពីរចងភ្ជាប់ដោយទន្លេមេគង្គ និងទន្លេឡានឆាង ដែលជាប្រភពទឹកស្រោចស្រពយ៉ាងសំខាន់ និងជាខ្ទះអាហារដ៏ធំនៃប្រជាជននៃប្រទេសយើងទាំងពីរ។
ទោះជាបែបនេះក្តី ក្នុងកម្រិតនយោបាយ យើងឃើញថា ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសយើងទាំងពីរពេលនេះ បានមកដល់ចំណុចមួយគួរឱ្យមោទនៈ និងប្រកបដោយអំណរ ប៉ុន្តែ ក្នុងកម្រិតប្រជាជន ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសយើងទាំងពីរ ត្រូវបានឆ្លុះបញ្ចាំងក្នុងរូបភាពអវិជ្ជមានមួយចំនួននៅឡើយ។ ក្នុងស្ថានភាពនេះ វាទាមទារឱ្យយុវជនកម្ពុជា ចិន ធ្វើការស្វែងយល់ពីគ្នា ពិសេសតាមរយៈការស្វែងយល់ពីភាសា វប្បធម៌ ទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីរវាងគ្នា ដែលការស្វែងយល់នេះ នឹងក្លាយជាស្ពានដ៏រឹងមាំក្នុងការបន្តដំណើរសវិវត្តន៍នៃទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជនយើងទាំងពីរ កម្ពុជា-ចិន។ ក្នុងន័យនេះ ខ្ញុំយល់ឃើញថា ព្រឹត្តិការណ៍បែបនេះ គួរត្រូវបានរៀបចំឡើងឱ្យបានញឹកញាប់ និងមានការចូលរួមឱ្យបានទូលំទូលាយជាងនេះ ដើម្បីរួមចំណែកលើកកម្ពស់ការយោគយល់គ្នា តាមរយៈការយល់ឃើញដ៏ត្រឹមត្រូវពីគ្នាទៅវិញទៅមក ពង្រឹងនិងពង្រីកចំណងមិត្តភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដ៏យូរអង្វែងរវាងកម្ពុជានិងចិន និងនាំមកនូវទំនាក់ទំនងមិត្តភាពកាន់តែជិតស្និទ្ធ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាងប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរ។
